Όταν η διοίκηση αδυνατεί να προβλέψει και να αντιμετωπίσει τα πλημμυρικά φαινόμενα, ειδικοί πράκτορες χωρίς όνομα και πρόσωπο έρχονται για να αναλάβουν αυτό το “δύσκολο” έργο. Η Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ), συνδυαζόμενη με ψηφιακούς ανθρώπους, οι οποίοι φορτώνονται με πολλές πληροφορίες προκειμένου να προσφέρουν άμεσες λύσεις, καταφθάνουν από το μέλλον ως απάντηση στο πρόβλημα της διαχείρισης των πλημμυρών από ποτάμια. Το παράδειγμα της έρευνας που διεξήγαγαν ελληνικοί επιστήμονες για τον κίνδυνο πλημμύρων στον ποταμό Πηνειό της Θεσσαλίας και το πώς η ΤΝ μπορεί να συμβάλει στη διαχείρισή του παρουσιάστηκε πρόσφατα στη Βενετία, σε μια εκδήλωση της UNESCO για τους ποταμούς της Ευρώπης. Αυτή η έρευνα πρόκειται να συμπεριληφθεί στην έκθεση του ΟΗΕ για το 2025, που αφορά την προστασία των υδάτων. Οι μεθόδοι και τα αποτελέσματα αυτής της μοναδικής έρευνας, που διαπραγματεύθηκαν επιστήμονες από την πανεπιστημιακή έδρα της UNESCO στο Διεθνές Πανεπιστήμιο της Ελλάδος, υπό την επιστημονική επίβλεψη του καθηγητή Δημήτρη Εμμανουλούδη, έχουν ήδη αρχίσει να εφαρμόζονται ως πιλοτικό πρόγραμμα στην Περιφέρεια Ηπείρου. Αυτά είναι τα σημεία που περιλαμβάνονται στο “πλάνο” τους.
Συλλογή και ανάλυση δεδομένων αποτελούν τον πυρήνα της μεθόδου που αναπτύχθηκε για τον ποταμό Πηνειό.
Αυτή η μεθοδολογία μπορεί να εφαρμοστεί σε οποιοδήποτε υδρολογικό σύστημα και λεκάνη απορροής ποταμού. Συγκεκριμένα, στην πρώτη περίπτωση χρησιμοποιούνται συνδυασμένες πληροφορίες που περιλαμβάνουν δεδομένα από δορυφόρους και αισθητήρες, καθώς και ιστορικές πληροφορίες από αρχεία της Πυροσβεστικής και των δήμων.
Κατηγοριοποίηση του κινδύνου πλημμύρας.
Δημιουργείται ένα Μητρώο για όλους τους ποταμούς και ρυάκια σε ολόκληρη τη χώρα, με την κατάταξη του κινδύνου πλημμύρας με φθίνουσα σειρά. Αυτή η κατάταξη προκύπτει με τη χρήση πληροφοριών που έχουν συλλεχθεί και με την εφαρμογή αλγορίθμων μηχανικής μάθησης. Μέσω αυτής της διαδικασίας, καθορίζεται η σειρά σημαντικότητας των υδατορεμάτων , προκειμένου να οριστούν οι ζώνες κινδύνου πλημμύρας, που σχετίζονται με την απόσταση από τον ποταμό. Όπως επισημαίνει ο καθηγητής, αυτό θα μας επιτρέψει να προσδιορίσουμε ποια υδατορέματα αντιμετωπίζουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο πλημμύρας με βάση τη σημαντικότητά τους.
Εγκατάσταση προληπτικών συστημάτων.
Με βάση το Μητρώο, εγκαθίστανται προληπτικά συστήματα προειδοποίησης πλημμύρας, χρησιμοποιώντας την Τεχνητή Νοημοσύνη για την ακολούθηση της κατάταξης κινδύνου και του εύρους των περιοχών πλημμυρικής επικινδυνότητας για κάθε υδάτινο σώμα. Ταυτόχρονα, εξετάζεται η πιθανή χρήση συστημάτων προειδοποίησης που δεν εξαρτώνται από ηλεκτρική ενέργεια και δεν είναι συνδεδεμένα με κινητή τηλεφωνία, δεδομένου ότι σε περιπτώσεις ακραίων φαινομένων τέτοια συστήματα συχνά ανακυκλώνονται. Ως εναλλακτική λύση, προτείνονται σειρήνες που λειτουργούν με υδρογεννήτριες.
Ενσωμάτωση “έξυπνων πρακτόρων” για περαιτέρω προσαρμογή του επικίνδυνου περιβάλλοντος.
Αυτά είναι προγράμματα τεχνητής νοημοσύνης που έχουν τη δυνατότητα να λαμβάνουν αποφάσεις ή να παρέχουν υπηρεσίες. Αυτά τα ψηφιακά “ανθρωποειδή” λειτουργούν αυτόνομα, χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση, λαμβάνοντας υπόψη πολλές παραμέτρους, όπως πληθυσμιακή πυκνότητα, υποδομές, προστατευόμενες περιοχές κ.λπ. Με αυτόν τον τρόπο, διευκρινίζουν και αναδεικνύουν τις πλέον κρίσιμες περιοχές που απαιτούν προστασία.
Πολεοδομικός σχεδιασμός και βιώσιμη χρήση της γης αντιμετωπίζοντας τον κίνδυνο πλημμύρας.
Με βάση την κατηγοριοποίηση του κινδύνου πλημμύρας και τις υψηλές πλημμυρικές ζώνες των υδάτινων σωμάτων, γίνεται έλεγχος για το ενδεχόμενο ύπαρξης κρίσιμων περιοχών που απαιτούν προστασία. Σε περίπτωση εντοπισμού τέτοιων περιοχών, προτείνονται μέτρα που μπορεί να περιλαμβάνουν τη μετεγκατάσταση κατοίκων ή την αλλαγή στη χρήση της γης. Εάν αυτό δεν είναι εφικτό, τότε προτείνεται η ανάπτυξη εξειδικευμένων τεχνικών προστασίας.
Ανάπτυξη εξατομικευμένων μοντέλων προσομοίωσης πλημμύρας για κάθε υδάτινο σώμα.
Με βάση τις μετεωρολογικές παρατηρήσεις και τις υδρολογικές μετρήσεις στην ευρύτερη περιοχή, εκπονούνται προγνώσεις για τις περιοχές που αναμένεται να πλημμυρίσουν από το υδάτινο σώμα, το ποσοστό της ζώνης επικινδυνότητας που θα επηρεαστεί και την ένταση και διάρκεια της βροχής. Κατά την εφαρμογή του μοντέλου, ανάλογα με την προβλεπόμενη ποσότητα βροχής, γίνεται έλεγχος για τις εκτάσεις που επηρεάζονται από τις κρίσιμες περιοχές προστασίας που έχουν καθοριστεί.
Οργάνωση και σχεδιασμός προγράμματος διαχείρισης του πλημμυρικού κινδύνου.
Οι “έξυπνοι πράκτορες” αναλαμβάνουν τον έλεγχο της καταλληλότητας των εξοπλισμών και την τεχνική τους κατάρτιση, τη σωστή διανομή των επιχειρησιακών ομάδων (σε ό,τι αφορά τον χώρο και το χρόνο), την αυτοματοποιημένη λειτουργία των εξαγωγικών πυλών για την απελευθέρωση των πλημμυρικών υδάτων, τη διαρκή παρακολούθηση των επιπέδων νερού στα ρέματα και τη στατική αντοχή των υπερυψώσεων, καθώς και τυχόν ζημιές που μπορεί να προκληθούν από την αναπαραγωγή θηλαστικών σε αυτές και άλλα σχετικά θέματα.
Προετοιμασία και ετοιμότητα του πληθυσμού.
Μέσω εργαλείων επικοινωνίας που τροφοδοτούνται από την Τεχνητή Νοημοσύνη (όπως τα chatbots ή οι αυτοματοποιημένες φωνητικές υπηρεσίες), και λαμβάνοντας υπόψη τα μοντέλα προσομοίωσης πλημμύρας, παρέχονται εξειδικευμένες κατευθύνσεις στον πληθυσμό, λαμβάνοντας υπόψη την ομάδα που ανήκουν (π.χ. ηλικιωμένοι, ευπαθείς κ.λπ.), τον χώρο διαμονής τους (μονοκατοικίες, διώροφα κτίρια, σχολεία κ.λπ.), καθώς και τον τύπο της πλημμυρικής ζώνης όπου βρίσκονται (πολύ υψηλή, υψηλή, μέτρια κ.λπ.). Οι οδηγίες θα προσαρμόζονται περαιτέρω σε περιπτώσεις που αφορούν άτομα που προσωρινά βρίσκονται σε μια περιοχή κινδύνου, όπως σε συναυλίες, εκδηλώσεις κ.λπ.
Αξιολόγηση μεταπλημμυρικών επιπτώσεων.
Το νέο μοντέλο διαχείρισης κινδύνου δεν σταματά στο προηγούμενο στάδιο, αλλά συνεχίζει και μετά, αξιολογώντας τις επιπτώσεις μετά την πλημμύρα. Με τη βοήθεια της Τεχνητής Νοημοσύνης, μπορούμε να διατηρούμε συνεχή παρακολούθηση της εξέλιξης της ρύπανσης μετά την πλημμύρα, προκειμένου να ελέγχουμε την ποιότητα των υπόγειων υδροφορέων και να καθορίσουμε πότε θα είναι κατάλληλο να χρησιμοποιηθούν για άρδευση και άλλους σκοπούς.
Συνεχής εξέλιξη των μεθοδολογιών.
Θα πραγματοποιείται αξιολόγηση της απόδοσης όλων των προηγούμενων βημάτων μετά από κάθε περιστατικό, με σκοπό την αναγνώριση και τη βελτίωση τυχόν ατελειών και αδυναμιών. Ο στόχος είναι να γίνει η επόμενη εφαρμογή τους πιο αποτελεσματική.
Οργάνωση και διαχείριση πληροφοριών.
Οι αξιολογήσεις και οι βελτιώσεις που προκύπτουν από διάφορα πλημμυρικά γεγονότα θα συγκεντρώνονται υπό έναν κοινό κατάλογο στον οποίο θα γίνεται ανάλυση στον χρόνο, με σκοπό την συνεχή βελτίωση του συστήματος διαχείρισης. Τα αναφερόμενα δεδομένα, όπως αναμενόταν, θα αποθηκεύονται σε μεγάλες βάσεις δεδομένων, διατηρώντας την πρόσβαση των επιστημόνων για τις ανάγκες τους σε μελλοντικές αποφάσεις.
Εκπαίδευση του κοινού ως απόκριση στον κίνδυνο πλημμύρας.
Η εκπαίδευση θα πραγματοποιείται μέσω διαδραστικών προσομοιώσεων με τη χρήση της Τεχνολογίας Επαυξημένης Πραγματικότητας και της Εικονικής Πραγματικότητας. Ο κύριος στόχος αυτής της εκπαίδευσης είναι να εξοπλίσει τους συμμετέχοντες με τις απαραίτητες γνώσεις και δεξιότητες για να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τον κίνδυνο πλημμύρας, ενθαρρύνοντάς τους να αντιδρούν με σύνεση και επιτυχία κατά τη διάρκεια κρίσιμων καταστάσεων.
